Wielokrotnie zastanawiałem się czym właściwie jest intuicja, jak ją zdefiniować, jak rozumieć. Nie jest to najpopularniejszy temat na gruncie psychologii. Bywa wyjaśniany, albo używany, w ramach różnych teorii, różnych tradycji myślowych. Niektórzy uczeni kładą szczególny nacisk i rozważają ten problem na gruncie psychologii poznawczej, inni wykorzystują dorobek C.G. Junga, jeszcze inni stosują teorie autorskie, czerpiąc z dorobku różnych tradycji myślowych i integrując je (np. teoria prof. Czesława Nosala).
Dziś chciałem jednak przedstawić temat intuicji poprzez zestawienie pojęć, które zebrałem analizując różne teorie. Czy to może stanowić odpowiedź na pytanie o istotę intuicji – na pewno nie. Ale mam nadzieję, że będzie użyteczną bazą dla osób zainteresowanych mechanizmem intuicji i intuicyjnym sposobem odbierania rzeczywistości.
Kluczowe pojęcia, które używane są przy opisywaniu, definiowaniu i wyjaśnianiu zjawiska intuicji
Szybkość, natychmiastowość, nagłość pojawienia się wyniku, emocjonalne zaangażowanie, metaforyzowanie, proces przedświadomy, swoista opozycja i kontrastowość wobec myślenia abstrakcyjnego, logiki, analityczności, kreacyjna moc doświadczeń, rozumienie przez uczucia-emocje, a nie namacalność, dodatnia korelacja z twórczością a nawet z pewną formą egocentryczności, niekonieczna poprawność, za to wysoki poziom subiektywnego poczucia trafności zebranych wniosków, związki z empatią, a nawet z kinestezją, wrodzoność, związki z instynktem, pojęcie przedwerbalne, wiedza globalna, wiedza niekompletna, marzenie, uchwycenie sensu w wielości relacji, uzależnienie od środowiska, transfer i przestawienie.
NAJNOWSZE W SERWISIE PANpsycholog.pl
- Chcę Się Rozwieść…. A Psycholog Wie Już, Dlaczego Do Tego Doszło. Istotne Są 4 Czynniki
- Zwolnili Mnie, Czyli 10 Psychologicznych Konsekwencji Utraty Pracy
- 10 Prostych Zabaw, Które Mocno Rozwijają Inteligencję Trzylatka
- Proste Ćwiczenia Psychologiczne, Które Sprawią, Że Poczujesz Się Lepiej I Inaczej Spojrzysz Na Otaczający Świat
- Top 10 – Najczęściej Występujące Problemy Psychologiczne
Intuicja może być odpowiedzią na natychmiastowe potrzeby
Intuicja może być definiowana jako forma konfrontacji z zadaniem, podczas której instynktownie wyczuwamy świadomą odpowiedź, rozwiązanie, ale nie możemy dać świadomego argumentu popierającego prawidłowość tezy. Ujawnia się intuicja, jako funkcja najodpowiedniejsza do zrealizowania natychmiastowych potrzeb osoby. Zasadniczymi mechanizmami funkcjonalnymi intuicji wydaje się być transcendentna empatia z obiektem i rodzaj spontanicznego wyprojektowania danych, której przyczyną jest właśnie owa empatia. Tak działa współwystępowanie stanów emocjonalnych i kognitywnych. Być, może, jak by chcieli buddyści, całe ciało, cały człowiek jednoczy swe części, i jednoczy się ze światem zewnętrznym. Na związki z emocjami wskazują również przejawy działania myślenia intuicyjnego. Jeśli wrócić do koncepcji Junga totalności psychicznej, to na poznawcze zapośredniczenie emocji wskazywać wydają się swoiste psychiczne sprzężenia zwrotne.
Intuicyjne rozwiązanie daje więcej satysfakcji niż dedukcyjne wnioskowanie
Nieprzypadkowo, kiedy pojawia się intuicyjne rozwiązanie, redukcja napięcia związana z niepewnością towarzyszącą zadaniu jest lepiej odczuwalna, a uczucie pozytywnej satysfakcji silniejsze, niż choćby przy osiąganiu rezultatów w toku dedukcyjnego wnioskowania. Główny kontrast między intuicją a rozumem-rozsądkiem-zmysłami-percepcją polega właśnie na tym, że wymienione funkcje nie są zapośredniczone emocjami tak silnie, jak nieświadome przetwarzanie. Począwszy od początkowych momentów percepcji, kiedy tworzy się emocjonalne wrażenie dotyczące percypowanego obiektu, poprzez sam proces intuicyjny, w którym zmienność uczuć decyduje o ostatecznej intuicyjnej konkluzji, aż po rezultaty intuicji, których przejawem są pozytywne emocje związane z pewnością posiadłej wiedzy. To rozróżnienie zakłada dychotomię rozum – intuicja, która zgodna jest z tradycją filozofii klasycznej basenu morza śródziemnego, stoi zaś w opozycji do czteropolowej typologii Junga oraz holistycznej tradycji Wschodu. Wracając do doktryny buddyjskiej, według tamtejszych ksiąg nic, czego człowiek kiedykolwiek doświadczył, zaznał, powiedział, pomyślał, nie zostanie całkowicie utracone. Dla niektórych wciąż aktualne i intrygujące pozostaje pytanie, na które odpowiedź tylko dla Junga była niegdyś oczywista, pytanie o zbiorowe doświadczenie, wiedzę wcześniejszych pokoleń, która ma brać udział w procesach intuicyjnych. A współczesna wersja tego samego pytania brzmi, czy aparatura intelektualno-badawcza subparadygmatu poznawczego pozwala na operowanie pojęciem archetypu w ogóle. Idei archetypu najbliżej do koncepcji współczesnych ewolucjonistów, którzy w pamięci miedzypokoleniowej upatrują mających swe odzwierciedlenie w neuronach pierwotnych zachowań, reakcji, instynktów.
NAJNOWSZE W SERWISIE PANpsycholog.pl
#archetyp #buddyzm #cień #COVID-19 #depresja #dusza #dyskryminacja #dzieci #emocje #featured #feminizm #implicite #intelekt #introspekcja #intuicja #jung #kobiety #lęk #metafora #metafory #miłość #myślenie #mężczyźni #nieświadomość #pandemia #poradnik #porady #poznanie #praca #psyche #psychoanaliza #psychologia #relacje #rozwój #stres #szczęście #szkoła #uchodźcy #uczeniesie #ukraina #umysł #wojna #zaburzenia #świadomość kobiecość
Różnice między podejściem analitycznym i intuicyjnym
Analityczny sposób myślenia działa na zasadzie porównania, najczęściej dwóch elementów, analiza często sprowadza się do systemu dwójkowego, a w każdym razie bezwzględnej liczby rozwiązań i opcji. Podczas, gdy globalna natura intuicji wydaje się działać w zupełnie różny sposób. Informacja albo komplet informacji, które uczestniczą w procesie intuicyjnym, integrują uczucia i idee. Intuicja wydaje się być wspomagana przez wszystkie modalności, szczególnie niewerbalne, które przyspieszają i katalizują proces. Taka multimodalna intuicja uzewnętrznia się w dwóch zasadniczych sytuacjach. Wtedy, kiedy człowiek staje w obliczu wielości różnorodnych informacji i w finale musi je zintegrować, oraz w sytuacji deficytu informacji. Proces analityczny jest swoistym procesem krokowym, procesem liniowym, o celowej i skończonej ilości operacji, w ramach których częstokroć operuje się porównaniem dwóch lub więcej informacji. Sukces takiego porównania warunkowany jest oczywiście również pewnymi cechami wspomnianych elementów, to znaczy muszą być one ustrukturowane, skończone, najlepiej łatwo określane. To odróżnia go od procesu intuicyjnego, który, miedzy innymi dlatego, że jest całościowy, ujmuje szeroka perspektywę, wydaje się nie ograniczać do „informacji danych”, tylko tworzyć dynamiczną sieć, w której jest również czas i miejsce dla informacji zwrotnych, nie pojedynczych, a całego ich pakietu, ciągłej relacyjności. Intuicyjne skutki dokonywania się przetwarzania równoległego odzwierciedlają różnicę w szybkości przetwarzania. Proces intuicyjny wydaje się równoczesny, równoległy, wydaje się używać całej dostępnej wiedzy. Idee i uczucia oddziałują na siebie wzajemnie w nieliniowym równoczesnym procesie reakcji. Analiza preferuje proste i symetryczne przetwarzanie. Intuicja preferuje złożoność i wielowymiarowość.
CZYTAJ RÓWNIEŻ W SERWISIE PANpsycholog.pl:
Jeden komentarz do “Czym właściwie jest intuicja i jak działa? Wyjaśnienie intuicyjne i nie tylko”