Patrzymy na życie z perspektywy dorosłych. Czymże jest powrót do szkoły wobec wyzwań i trosk, z którymi przyszło nam się mierzyć w skomplikowanym dorosłym życiu?! Tu praca, stres, ciągła gonitwa za uciekającym punktem, hipoteka itd. A nasze pociechy, wracają sobie na luzie 1 września do szkoły, spotykają się z przyjaciółmi, szkoła sama w sobie jest coraz mniej opresyjna i coraz mniej wymagająca, więc czym tu się przejmować? Hola, hola. PANpsycholog.pl przypomina podstawową zasadę psychologii ludowej, która to niejednokrotnie formułuje tezy i wyjaśnienia, zadziwiająco trafne i dobrze oddające naturę ludzkiej psychiki. Owa zasada (odwołuje się do rzeczywistości rolniczej i wiejskiej, ale powinna być równie dobrze rozumiana w miastach) brzmi: ZAPOMNIAŁ WÓŁ, JAK CIELĘCIEM BYŁ.
My dorośli trochę jesteśmy takimi zapominalskimi wołami. Musimy w codziennym życiu być przekonani, że stanowi nas zespół najznakomitszych przymiotów, na czele z odwagą i przebojowością. Ale tak bardzo nieraz w to wierzymy, że wypieramy skutecznie naszą przeszłość. A nie będę chyba wyjątkiem, jeżeli przyznam, że dla mnie na etapie szkoły podstawowej koniec wakacji i perspektywa powrotu do szkoły, to była rokrocznie zalewająca mnie fala lęku i psychicznego dyskomfortu. Ściśnięty żołądek nadchodzącego tego co nieuchronne. Choć świat zmienił się znacząco, wystarczy zrozumieć, że dzisiaj dzieci doświadczają czegoś podobnego. Wróć – nie do końca podobnego. Nie do końca potrafię sobie wyobrazić, że na etapie szkoły podstawowej, prócz innych „starych stresów” wisi nade mną jeszcze groźba tego, że zostanę obśmiany, albo zhejtowany na FB.
O czym jeszcze przeczytasz w serwisie PANpsycholog.pl
#archetyp #buddyzm #cień #COVID-19 #depresja #dusza #dyskryminacja #dzieci #emocje #featured #feminizm #implicite #intelekt #introspekcja #intuicja #jung #kobiety #lęk #metafora #metafory #miłość #myślenie #mężczyźni #nieświadomość #pandemia #poradnik #porady #poznanie #praca #psyche #psychoanaliza #psychologia #relacje #rozwój #stres #szczęście #szkoła #uchodźcy #uczeniesie #ukraina #umysł #wojna #zaburzenia #świadomość kobiecość
Nie dziwota zatem, że szacowana częstość występowania lęku wśród dzieci w wieku od 6 do 17 lat wzrosła z czasem — z około 5,5% w 2003 roku do 7,1% w 2016 roku.
Amerykańska organizacja monitorująca choroby psychiczne wskazuje, że u 7,1 proc. dzieci w wieku od 3 do 17 lat zdiagnozowano lęk, który skutkował odmową uczestniczenia w lekcjach nawet w przypadku 5 proc. wszystkich dzieci poddanych badaniu.
Jakiego rodzaju lęk odczuwa dziecko przed powrotem do szkoły?
Można tu wymienić na pewno lęk przed rozłąką. Wakacyjna więź z rodzicami pogłębia się, a świat kolegów i koleżanek, instytucji jaką jest szkoła, rządzących nią prawideł i charakterystyki, staje się nieco bardziej odległy. Powrót do tego świata z domu rodzinnego, szczególnie takiego, który głęboko zakorzenił w nas poczucie bezpieczeństwa, może wiązać się z występowaniem lęku przed rozłąką.
Pandemia i miesiące nauki zdalnej uświadomiły chyba wszystkim jak wielką wagę w przypadku szkoły mają osobiste relacje. Są one jednak również czasami związane z występowaniem lęku społecznego: niepokoju towarzyszącego interakcjom społecznym. Ten problem z resztą nie jest tak zupełnie abstrakcyjny dla dorosłych, gdyż wielu z nich również spotyka się z lękiem społecznym.
Jeżeli dany uczeń lub uczennica charakteryzują się silną potrzebą ekstremalnego porządku, rytuałów i perfekcjonizmu, co może świadczyć o zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych, to oczywiście w ich przypadku, perspektywa znalezienia się w szkole, czyli w rzeczywistości chaotycznej i dynamicznej, może wiązać się z wystąpieniem lęku.
Istnieją czasami najdziwniejsze w świecie fobie. Niektórzy boją się anten samochodowych, inni kokardek. Lęk przed otwartą przestrzenią, czy pająkami – to już typowy i powszechnie znany zestaw tzw. fobii specyficznych. Oczywiście mogą one dotyczyć również szkoły.
Lęk przed szkołą – może być związany z wiekiem
Jeżeli zastanawiamy się nad poszczególnymi rodzajami lęku i łączymy je jakoś z różnymi etapami rozwoju dziecka, jest to trafne przeświadczenie. Przedszkolaki czy dzieci wczesnoszkolne mogą częściej rozwijać lęk separacyjny, a ich obawy mogą być związane z oderwaniem od środowiska, które daje im największe poczucie bezpieczeństwa – od mamy, taty czy opiekunów. Jeżeli obserwujemy złość naszych dzieci, nie znaczy to, że one są złe, lecz mogą mieć trudności z opracowanie swojej sytuacji lękowej do końca dnia.
Najnowsze artykuły w serwisie PANpsycholog.pl
- Chcę Się Rozwieść…. A Psycholog Wie Już, Dlaczego Do Tego Doszło. Istotne Są 4 Czynniki
- Zwolnili Mnie, Czyli 10 Psychologicznych Konsekwencji Utraty Pracy
- 10 Prostych Zabaw, Które Mocno Rozwijają Inteligencję Trzylatka
- Proste Ćwiczenia Psychologiczne, Które Sprawią, Że Poczujesz Się Lepiej I Inaczej Spojrzysz Na Otaczający Świat
- Top 10 – Najczęściej Występujące Problemy Psychologiczne
W przypadku przedszkolaków może to mieć więcej wspólnego z lękiem separacyjnym i obawą przed byciem z dala od mamy i taty. Może to skutkować napadami złości podczas porzucania szkoły i trudnościami w relaksowaniu się w ciągu dnia.
W szkole podstawowej lęk szkolny może się wiązać z dowolnym powyższym rodzajem lęku. Coraz większą rolę odgrywa życie społeczne, a umiejętności jego przeżywania i swoistego radzenia sobie rozwija się powoli.
Wraz z postępem edukacji szkolnej zmieniają się wyobrażenia dziecka, i rosną oczekiwania jego najbliższego otoczenia. Niekiedy natura człowieka sprzyja długotrwałemu rozmyślaniu na temat tego, czy spełnimy oczekiwania innych i zamartwianiu w sytuacji, gdy przewidujemy, że może być z tym problem. To oczywiście może skutkować niechęcią do uczestniczenia w lekcjach szkolnych i wystąpieniem lęku szkolnego.
Szkoła średnia to już z kolei pole licznych i nieraz naprawdę ekstremalnych eksperymentów społecznych, która może skutkować wzrostem zastraszania i różnych zawirowań w przyjaźni, a wszystko to może przyczyniać się do niepokoju szkolnego. Coraz silniejsze odczuwanie ewentualnych problemów związanych z życiem domowym, silne zawody w przyjaźni i w związkach, a także coraz poważniejsze obowiązki związane z edukacją również mogą wpływać na rozwijanie się lęku szkolnego. Z racji, że osoba na etapie szkoły średniej jest już coraz bardziej indywidualną i odrębną jednostką, jej odmowa chodzenia do szkoły w związku z lękiem może być już bardzo intensywna. Z resztą odmowa realizacji obowiązków szkolnych czy unikanie szkoły może wystąpić w każdej z wymienionych grup wiekowych.
Jak poznać, że szkoła wywołuje u mojego dziecka lęk?
Lęk szkolny może manifestować się na wiele sposobów. Oczywiście żadne z wymienionych zachowań czy postaw nie jest bezwzględnym wskazaniem występowania lęku szkolnego, ale na pewno kiedy zaobserwuje się poniższe symptomy, warto rozważyć, czy nie chodzi właśnie o lęk społeczny.
Napady złości i inne problemy behawioralne. Chociaż myślimy nieraz, że to natura naszego dziecka, okres buntu, albo nieradzenie sobie z innymi problemami, to właśnie złość jest rezultatem nieumiejętności radzenia sobie z lękiem.
Objawy tak zwanego ADHD, czyli – upraszczając i mówiąc w skrócie – nieumiejętność usiedzenia na miejscu, skupienia myśli, wzroku etc. wydaje się być częściej niż powszechnie się wydaje konsekwencją występowania lęku szkolnego i nieumiejętności radzenia sobie z tym problemem.
Psychosomatyka to wielka siła. Fizyczne wielopoziomowe reakcje organizmu wynikające wyłącznie z powodów psychologicznych, to problem gruntownie badany i coraz lepiej przebijający się w świadomości społecznej. Częstsze zapadanie na różne choroby, lub czucie się chorym wcale nie musi mieć podłoża organicznego. Dodatkowo w środowisku szkolnym powszechne jest przeświadczenie, że osoba z objawami choroby może udawać złe samopoczucie. Tymczasem zarówno sama choroba, jak i subiektywne poczucie choroby mogą wynikać właśnie z lęku szkolnego.
Inne symptomy, które mogą sugerować występowanie lęku szkolnego to unikanie kontaktu wzrokowego przez ucznia, paniczna reakcja w sytuacji wywołania go do odpowiedzi, nieoddawanie pracy domowej, separowanie się w warunkach korytarzowych i klasy.
Osobną klasą objawów, które mogą wynikać z lęku szkolnego są objawy fizyczne, takie jak mdłości, utrata apetytu, problemy ze snem, bóle głowy. Oczywiście lęk szkolny może u niektórych osób z czasem wyewoluować w syndrom coraz silniejszego izolowania się lub nawet depresji.