Jak intuicjonista odbiera świat, czyli o uwadze ekstensywnej

Przyglądając się związkom intuicjonizmu, jako typu poznawczego oraz szczegółowym, konwencjonalnym mechanizmom poznawczym Kolańczyk (1991) wykazała, że intuicjoniści dysponują szerszym polem uwagi, innymi słowy wykazują typ uwagi ekstensywnej.

Procedura Kolańczyk polegała na zastosowaniu zadania Stroopa. Interferencja była słabsza u intuicjonistów niż u racjonalistów. Kolańczyk wnioskuje na tej podstawie o silniej zmysłowym i globalnym, a także obejmującym więcej bodźców percepcyjnych przetwarzaniu informacji przez intuicjonistów. Kolańczyk (1991) wykazała również, że intuicjoniści kategoryzując elementy przestrzeni problemowej w większym stopniu uwzględniali jego zewnętrzne charakterystyki, natomiast racjonaliści posługiwali się kategoriami bardziej abstrakcyjnymi i semantycznymi.

Badania Kolańczyk (1991), skłaniają również do wniosku, że osoby o bardziej globalnym sposobie przetwarzania informacji są skłonne do wykorzystywania metafor, co więcej użycie metafory przez intuicjonistów często występuje wobec wymogu zdefiniowania abstrakcyjnego pojęcia. Taki tryb działania mechanizmów poznawczych może wskazywać na obrazowe kodowanie informacji.

Alina Kolańczyk przedstawiła w polskiej literaturze psychologicznej koncepcję uwagi intensywnej i ekstensywnej. Uwaga intensywna ma stosunkowo wąski zakres, ale pozwala na głębokie przetwarzanie informacji będących w jej zasięgu, natomiast uwaga ekstensywna ma zakres stosunkowo szeroki, ale przetwarzanie dostępnych informacji jest płytsze. W odniesieniu do dwóch rodzajów uwagi istnieją bowiem także dwa mechanizmy zwiększenia jej intensywności.

Pierwszy nazywany jest „ogniskowaniem” i jest to przejście od uwagi ekstensywnej do intensywnej. Takie zwiększenie zaangażowania uwagi w wykonanie jakiegoś zadania czy percepcję jakiegoś bodźca skutkuje w tym wypadku zmniejszeniem wrażliwości na inne docierające do nas bodźce i stające przed nami zadania. Drugi sposób polega na zwiększaniu zaangażowania poznawczego bez zmiany puli danych, którymi jednostka dysponuje. Nie skupia się myśli na jednej konkretnej czynności czy przepisie, ale starać się wydatkować więcej energii na myślenie o całym otoczeniu. Jest to rzadziej wykorzystywany sposób „skupiania się” więc nie przychodzi nam on automatycznie.

2 komentarze do “Jak intuicjonista odbiera świat, czyli o uwadze ekstensywnej”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *