Stres ( z ang. Stress – ciśnienie, nacisk; w języku naukowym używa się najczęściej określenia stres psychologiczny) to stan organizmu wywołany przez czynniki uszkadzające tzw. stresory. Jest, on jednocześnie procesem przystosowania ustroju do stresora.

(Niekiedy stres wypisany jest na twarzy. A czasem – dokładnie odwrotnie. Mężczyzna widoczny na powyższym zdjęciu na pewno się nie stresuje)

Jan Strelau, wybitny polski psycholog, który zajmował się między innymi badaniami nad stresem, definiował to zjawisko jako stan, w którym człowiek czuje silne emocje, takie jak lęk, strach, bezsilność, złość, agresja. Powodują one powstawanie stresu w organizmie, gdy człowiek nie jest w stanie sam ich opanować. Wskutek tego zachodzą liczne zmiany biochemiczne oraz fizjologiczne, które zaburzają homeostazę i wyprowadzają człowieka z psychicznej i fizycznej równowagi.

Ciemna triada i internet. O osobowości społecznie niepożądanej w nowych czasach

Wielu z nas słowa stres używa niemal każdego dnia. Wyjaśniamy tak nasze samopoczucie, potknięcia, konflikty w domu rodzinnym lub nastawienie do pracy. Niejednokrotnie stres wynika z silnej motywacji do zrealizowania ambicji życiowych, dzięki czemu towarzyszy w zasadzie każdemu procesowi myślenia i działania.  Większość z nas unika nagłych sytuacji. Źle się czujemy w stanie napięcia i towarzyszących mu zjawisk. Ujmując rzecz z perspektywy fizjologicznej, przy okazji powtarzającego się ustawicznie psychicznego pobudzenia i napięcia w organizmie, przekraczającego możliwości danej osoby do uporania się z nim, co może prowadzić do dyskomfortu, zmniejszenia możliwości sprostania danej sytuacji, załamania nerwowego lub w ostateczności do choroby psychicznej.

Stres pojawia się nieraz wtedy, gdy staramy się dorównać bezkrytycznym wyobrażeniom o nas samych. Jednak rzeczywistość rodzi rozczarowanie i frustrację. Zbyt intensywny i długotrwały stres może mieć poważne działanie destrukcyjne, może uszkodzić układ immunologiczny, co często wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi chorobami. Utrata energii w wyniku nieustannego stresu sprawia, że organizm staje się niezdolny do codziennej regeneracji, prawidłowego odbioru i przetwarzania impulsów nerwowych.

Postawy ekstremistyczne wiążą się z gorszym wykonywaniem złożonych zadań umysłowych

Nagły i bardzo intensywny stres psychologiczny budzi w człowieku pierwotny instynkt przeżycia, wywołujący specyficzną reakcję fizyczną i chemiczną. Reakcje te związane są ze znacznie zwiększoną produkcją adrenaliny, czyli hormonu wytwarzanego w gruczołach nadnerczy.

Adrenalina w chwili stresy trafia bezpośrednio do krwioobiegu. Skutki jej działania są natychmiastowe. Przygotowuje ona organizm do reakcji wobec czynnika stresogennego – do ucieczki lub walki. Wpływa na tkanki i całe narządy wewnętrzne. Zwiększa tempo i siłę pracy serca oraz podnosi ciśnienie krwi. Przyspiesza także przemianę glikogenu w glukozę, dostarczając w ten sposób dodatkowej energię do mięsni, dzięki czemu człowiek w krótkim czasie zdolny jest do olbrzymiego wysiłku. Oddech także ulega przyspieszeniu, ponieważ płuca usiłują zaczerpnąć większą dawkę tlenu. Temperatura organizmu podnosi się i jednocześnie proces trawienia zostaje zatrzymany. Wydzielanie adrenaliny może być pożyteczną i pozytywną reakcją na sytuacje niebezpieczne i wzbudzające strach. Adrenalina jest siłą umożliwiającą ludziom skuteczne działanie w chwili największego kryzysu, mobilizowania maksymalnych sił i potencjału w celu odwrócenia grożącej katastrofy, czyli współdziała w pozytywnej reakcji stresowej.

Przyczyny

Przyczyny reakcji stresowej organizmu często są nazywane stresorami. Sposób, w jaki dana osoba reaguje na określoną liczbę stresorów jest determinowany przez takie czynniki jak osobowość i sprawność umysłowa.

Murakami o terrorze w tokijskim metrze i psychoanalityczna koncepcja rozumienia przemocy

Czynniki zewnętrzne często powodują powtarzający się stres w naszym życiu. Przyczyną może być nie tylko gorączkowy tryb życia w naszych czasach, ale nagromadzenie się wydarzeń, które pojedynczo znieślibyśmy bez kłopotów, ale które łącznie niebezpiecznie powiększają liczbę występujących stresorów. Stresująca jest każda sytuacja, która postrzegamy jako poddawanie nas próbie, zagrożenie lub potrzebę nagłej zmiany. Co ciekawe, nowy związek uczuciowy lub ważny awans również mogą powodować stres. Czynniki wywołujące stres nie oddziaływają też jednakowo na wszystkich. Rozmowa kwalifikacyjna z ewentualnym pracodawcą czy egzamin może być drobnostką dla jednego, ale ciężkim przeżyciem dla innego. Czynnik stresotwórczy jest nim tylko wtedy, gdy sytuację postrzegamy i reagujemy na nią jako na powodującą stres, tym niemniej są w życiu ważne wydarzenia, które są stresujące niemal dla każdego.

• Chcę Się Rozwieść…. A Psycholog Wie Już, Dlaczego Do Tego Doszło. Istotne Są 4 Czynniki
• Zwolnili Mnie, Czyli 10 Psychologicznych Konsekwencji Utraty Pracy
• 10 Prostych Zabaw, Które Mocno Rozwijają Inteligencję Trzylatka
• Proste Ćwiczenia Psychologiczne, Które Sprawią, Że Poczujesz Się Lepiej I Inaczej Spojrzysz Na Otaczający Świat
• Top 10 – Najczęściej Występujące Problemy Psychologiczne