Capra: Po wyciszeniu umysłu racjonalnego zakres intuicyjny kreuje niezwykły stan świadomości

Fritjof Capra (1994) uważa, że wiedza racjonalna wywodzi się z doświadczenia związanego z przedmiotami i zdarzeniami z naszego codziennego życia. Należy ona do obszaru intelektu, którego funkcją jest dzielić, wartościować, rozróżniać, porównywać, mierzyć. Tak powstaje obraz zróżnicowanego świata, przeciwieństw, przeciwstawień, których warunkiem istnienia jest li-tylko pozostawanie w relacji do siebie.

Człowieka otacza różnorodność, toteż najważniejszą cechą tego aparatu wiedzy jest abstrahowanie, pozwalające sklasyfikować otaczającą człowieka ogromną różnorodność kształtów, struktur i zjawisk. Człowiek nie jest w stanie brać pod uwagę wszystkich tych cech. Potrafi jedynie wyselekcjonować najistotniejsze. Capra uważa, że w ten sposób człowiek tworzy intelektualna mapę rzeczywistości, na której rzeczy są zredukowane do ich ogólnych zarysów. Wiedza racjonalna jest systemem abstrakcyjnych pojęć i symboli, które charakteryzuje linearna, sekwencyjna struktura.

Z drugiej jednak strony świat jest niewyczerpalnie różnorodny i złożony (sztuka). Jest wielowymiarowym obszarem, w którym nie ma linii prostych czy całkowicie regularnych kształtów. Rzeczy dzieją się w tym świecie nie skokowo, a równocześnie. Oczywiste jest, że przy pomocy systemu abstrakcyjnego nie jesteśmy w stanie całkowicie opisać czy zrozumieć rzeczywistości. Obszar wiedzy racjonalnej jest obszarem nauki, która mierzy, klasyfikuje, analizuje.

Obszar przeciwstawny to obszar intuicji, pojmowanej w sensie religijnym, jako przeciwstawny obszar poznania. Capra przybliżając z kolei mistycyzm Tao pisze: Po wyciszeniu umysłu racjonalnego zakres intuicyjny kreuje niezwykły stan świadomości: otoczenie jest doświadczane w sposób bezpośredni, bez filtra, którym jest myślenie pojęciowe.

Jeszcze kilka słów, na temat tego niesłychanie oryginalnego umysłu, który wykreował ową koncepcję. Fritjof Capra (ur. 1 lutego 1939) – amerykański fizyk pochodzenia austriackiego. Urodził się w Wiedniu. W roku 1966 zdobył tytuł doktora fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Wiedeńskim.

Prowadził prace nad fizyką cząstek elementarnych i teorią systemów, pisywał również książki popularnonaukowe na temat nauki, między innymi „Tao fizyki”, której podtytuł brzmi Przedstawienie równoległości między współczesną fizyką a mistycyzmem Wschodu. Książka przedstawia tezę, według której fizyka i metafizyka w sposób nieuchronny prowadzą do zdobycia tej samej wiedzy.

Po podróży po Niemczech w początkach lat 80. XX wieku, Capra wraz z eko-feministką Charlene Spretnak napisał książkę Green Politica (Zielona polityka), wydaną w roku 1984. Capra był współautorem scenariusza do nakręconego w roku 1990 filmu Mindwalk w reżyserii jego brata, Berndta Amadeusa Capry, w którym główne role zagrali Liv Ullmann, Sam Waterston i John Heard. Film był częściowo oparty na napisanej przez niego książce The Turning Point.

W roku 1991 Capra wraz z Davidem Steindtl-Rastem, mnichem benedyktyńskim uznawanym za współczesnego Thomasa Mertona, napisał książkę Belonging to the Universe. Za podstawę przyjmując książkę Thomasa Kuhna Struktura rewolucji naukowych (The Structure of Scientific Revolutions), opracowanie przedstawiało równoległość nowego myślenia opartego na paradygmatach i religii, które razem tworzą – zdaniem autorów – wzajemnie dający się pogodzić wizerunek wszechświata.

Capra wzywa społeczność Zachodu do porzucenia konwencjonalnego myślenia liniowego i kartezjańskiego pojmowania mechaniki. Krytykując redukcjonistyczne poglądy Kartezjusza, głoszące, że każde zjawisko można poznawać częściami, co pozwala na zrozumienie całości procesu, Capra pozwala czytelnikowi na spojrzenie na świat obiektywnie poprzez pryzmat teorii komplikacji.

Capra rzekomo ustala podstawy do zmiany wielu obowiązujących teorii, jedną z których jest teoria systemów żywych, teoretyczne ramy ekologii. Teoria ta pojawiła się całkowicie dopiero na początku XXI wieku, lecz ma swoje korzenie w kilku dziedzinach nauki, które w pełni rozwinęły się w pierwszej połowie XX wieku – biologii organicznej, psychologii Gestalt, ekologii, ogólnej teorii systemów i cybernetyki.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *